Do kiedy przysługuje opieka nad dzieckiem?
Większość rodziców wie, że przysługuje im dwa dni opieki nad zdrowym dzieckiem w ciągu roku. Wynika to z artykułu 188. Kodeksu Pracy. Do jakiego wieku dziecka to obowiązuje i jak to wygląda w praktyce?
Opieka nad dzieckiem – do jakiego wieku?
Wspomniany wyżej artykuł uściśla, że takie dodatkowe dwa dni płatnego wolnego przysługują pracownikowi, który ma dziecko w wieku do 14 lat. Ostatnim dniem, w jakim można skorzystać z tej możliwości, jest dzień przed 14. urodzinami dziecka. Nie jest konieczna tutaj choroba dziecka, konieczność wolnego może być podyktowana takimi kwestiami jak wolne od szkoły w dzień, który nie jest świętem czy konieczność wizyty u jakiegoś specjalisty. W przypadku choroby dziecka pracownik może liczyć na zasiłek w związku z opieką nad chorym dzieckiem.
Ile dni opieki nad chorym dzieckiem przysługuje w roku? >>
Opieka nad dzieckiem – czy na każde dziecko przysługuje?
Wymiar opieki nie zmienia się wraz z ilością dzieci. Pracownikowi przysługuje 2 dni wolnego, jeżeli ma jedno dziecko, a także jeżeli ma dwójkę lub trójkę dzieci. Z prawa może skorzystać tylko jeden rodzic.
Stworzona kilka lat temu unijna dyrektywa Work-Life-Balance miała wydłużyć ten rodzaj opieki do 5 dni w roku. Zmiany miały zostać wprowadzone do sierpnia 2022 roku, jednakże w momencie pisania tego artykułu (listopad 2022) wciąż nie ma zmian w prawodawstwie.
Work-life balance — dyrektywa dla pracujących rodziców. Kiedy w Polsce i co zmieni? >>
2 dni opieki nad dzieckiem – czy można odbierać w godzinach?
Dwa dni opieki nad dzieckiem rozumiane jest jako 16 godzin. Jeżeli w przypadku pierwszego wystąpienia o wolne nad dzieckiem pracownik określi, że wnioskuje o jeden dzień, to następnym razem również będzie musiał wykorzystać pełny dzień. Istnieje jednak możliwość wykorzystania tego w godzinach. Jeżeli na przykład za pierwszym razem pracownik wystąpi o 4 godziny zwolnienia z pracy, będzie mógł pozostały czas odbierać w godzinach, nawet pojedynczych.
Czy pracodawca może odmówić opieki nad dzieckiem?
Tak, pracodawca może odmówić przyznania pracownikowi wolnego na opiekę nad zdrowym dzieckiem, musi to jednak być podyktowane ważnymi powodami. Co do zasady, jeżeli takie wolne nie wpłynie znacząco na działanie firmy i są obecni inni pracownicy, mogący przejąć obowiązki, pracodawca nie powinien odmówić przyznania wolnego.
Ile dni wolnego na opiekę przysługuje na pół etatu?
Dwa dni wolnego na opiekę nad zdrowym dzieckiem przysługują pracownikowi pracującemu na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze godzin, czyli na pełen etat. Jak to wygląda, gdy ktoś pracuje na pół etatu? W przypadku niepełnego wymiaru czasu pracy dwa dni wolnego przyznawane są proporcjonalnie, zaokrąglając niepełne godziny w górę. Na przykład, osoba pracująca na pół etatu może liczyć na 1 dzień opieki lub 8 godzin. Osoba pracująca na ¾ etatu może liczyć na 12 godzin opieki.
Czy opieka nad dzieckiem przechodzi na kolejny rok?
Opieka nad zdrowym dzieckiem wynikająca z artykułu 188. Kodeksu Pracy przysługuje tylko w danym roku kalendarzowym. Jeżeli nie zostanie wykorzystana, nie jest przenoszona na kolejny rok i po prostu przepada.
Poniżej znajdziecie treść artykułów w Kodeksie Pracy, które regulują powyższe kwestie.
Art. 188. § 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Art. 189. Prawo do zasiłku za czas nieobecności w pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem regulują odrębne przepisy.
Art. 189'1 . Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych w art. 148 pkt 3, art. 178 § 2, art. 186'7 § 1 i art. 188 może korzystać jedno z nich.
