Statut szkoły — co to jest? Jakie zapisy mogą się w nim znaleźć?

Przy okazji rozpoczynania przygody ze szkołą, rodzice poznają statut szkoły. Albo przynajmniej dowiadują się o jego istnieniu 😉. W rzeczywistości większość dorosłych nie zaprząta sobie głowy poznawaniem jego treści, choć nierzadko nauczyciele podkreślają jego znaczenie. Faktycznie, to istotny dokument i w naszym interesie jest znać jego treść.

Co to jest statut szkoły?

Statut to swoisty regulamin określający zasady obowiązujące w szkole. Ale nie wszystko może się w takim statucie znaleźć, o czym przeczytacie w dalszej części artykułu. Statut opracowuje rada pedagogiczna, która składa się ze wszystkich nauczycieli w placówce oraz dyrekcji. Ustala on cele i zadania szkoły, określa sposób ich realizacji oraz reguluje wewnętrzne życie szkoły.  Znajdziemy tam również opis systemu oceniania, formy pomocy dla uczniów oraz zasady współpracy dyrekcji, ciała pedagogicznego i samorządu uczniowskiego. Dla rodziców najważniejsza rzecz to prawa i obowiązki uczniów – w tej części dokumentu dowiemy się, czego może od naszych dzieci wymagać nauczyciel, czego można zabronić, czego trzeba bezwzględnie przestrzegać. Wiele emocji wywołują kwestie związane z ubiorem uczniów.

Na ile szkoła może ingerować w wygląd dziecka? >> 

Statutu szkoły nie można ot tak zmieniać co rok. Jest on tworzony wtedy, kiedy powstaje placówka, zatwierdzany przez organ nadzorujący (zazwyczaj będzie to lokalny kurator oświaty), a zmiany można wprowadzić w konkretnych sytuacjach, podyktowanych potrzebami placówki. Projekt zmian musi zostać zatwierdzony przez radę szkoły, którą reprezentują nauczyciele, uczniowie oraz rodzice w równych proporcjach, nie mniej niż 6 osób. Gdy w szkole nie funkcjonuje taka rada, zatwierdzenie leży w gestii rady pedagogicznej.

Jakie zapisy mogą się znaleźć w statucie szkoły?

Ustawa Prawo oświatowe reguluje zakres statutu. Nie jest tak, że rada pedagogiczna może tam wpisać dowolny przepis – musi się to mieścić w ramach określonych przez wspomnianą ustawę. Oczywiście zapisy statutu nie mogą stać w sprzeczności do innych, nadrzędnych aktów prawnych, jak chociażby kodeks cywilny czy Konstytucja.

I tak na przykład statut może regulować kwestie ubioru, ale to nie dotyczy już makijażu, fryzur oraz kolczyków. W statucie nie mogą się znaleźć przepisy zobowiązujące uczniów do przestrzegania pewnych przepisów poza szkołą – dobrym przykładem tego jest przypadek zapisów w statucie Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego im. Świętej Rodziny z Nazaretu w Krakowie, które zabraniały uczniom spożywania alkoholu i palenia papierosów poza szkołą. Choć oczywiście byłoby to dobre dla nastoletnich uczniów, to szkoła tego wymagać nie może 😉. Podobnie nie można uczniom w statucie narzucić na przykład obowiązku uczęszczania na religię bądź uczestnictwa w szkolnych uroczystościach kościelnych.

Nieprawidłowe zapisy w statutach szkoły to w zasadzie temat rzeka. Nie wszystkie placówki mają statuty, które spełniałyby wspomniane wcześniej warunki. Na szczęście istnieje fundacja, która specjalizuje się w wychwytywaniu takich nieprawidłowości. To Stowarzyszenie Umarłych Statutów, do którego można się zwrócić w razie wątpliwości i poprosić o opinię. Stowarzyszenie przeprowadza również interwencje w miejscach, w których ustanawiane są szkodliwe dla uczniów przepisy.