NVC — co to znaczy? Wskazówki dla rodziców
NVC to angielski skrót oznaczający nonviolent communication, czyli porozumienie bez przemocy. Co to w praktyce oznacza i na czym polega?
NVC – porozumienie bez przemocy
Twórcą porozumienia bez przemocy, czyli PbP jest Marshall Rosenberg. Jest to sposób komunikacji, który skupia się na obserwacji oraz nazywaniu uczuć. Istotne jest tutaj, by opisując obserwowaną przez nas sytuację, nie uciekać się do określania jej w sposób nacechowany emocjonalnie. Na przykład:
Skaczesz po łóżku jak szalony. <-> Skaczesz po łóżku.
To dopiero pierwszy rok do stosowania PbP, a w sumie jest ich cztery. Oto wszystkie z nich:
- obserwacja,
- nazwanie uczuć,
- wyrażenie potrzeb,
- wyrażenie prośby.
Ostatni krok nie jest obowiązkowy, czasem w komunikacji chcemy po prostu powiedzieć, jak się czujemy i czego potrzebujemy.
Co nam daje stosowanie porozumienia bez przemocy w kontaktach z dziećmi?
- Pozwala skupić się na uczuciach i potrzebach.
- Wyklucza krytykę dziecka, co pozwala budować poczucie własnej wartości.
- Eliminuje system nagród i kar – dana akcja dziecka wywołuje reakcję w postaci komunikatu ze strony rodzica.
- Pozwala zatroszczyć się o emocje dziecka i uniknąć etykietowania (niegrzeczne, niejadek, maruda, płaczek).
- Gdy formułujemy komunikat zgodnie z powyższymi zasadami, mamy czas na autorefleksję i zlokalizowanie źródła problemu.
- Gdy komunikujemy się w ten sposób, z czasem nasze dzieci również zaczną nazywać swoje uczucia i lepiej się z nami komunikować.
Co złego jest w słowie ,,grzeczny”? >>
Porozumienie bez przemocy – przykłady
Teoria teorią, ale jak to wygląda w praktyce? Wyobraźmy sobie, że dziecko biega po domu i krzyczy, ma w sobie dużo energii i nie reaguje na prośby. Być może niektórym wymsknęłoby się coś w stylu:
Przestań tak szaleć! Mam już tego dość, uspokój się!
Wielu z nas nie ma świadomości, że dzieci w obliczu zakazu często są bezradne. Nie wiedzą, co zrobić, bo nie mają pomysłu, jaką aktywnością się teraz zająć. Teraz spróbujmy powiedzieć to samo, ale zgodnie z zasadami PbP.
Od dłuższego czasu biegasz i krzyczysz (1), powoduje to u mnie zmęczenie i złość (2), potrzebuję trochę spokoju i ciszy (3). Czy mógłbyś teraz pokolorować coś/pobawić się autkami/poukładać puzzle? (4).
Oczywiście nie daje nam to żadnej gwarancji, że maluch czym prędzej zajmie się cichymi aktywnościami, jednak eliminujemy z naszego komunikatu agresję i pozwalamy dziecku zrozumieć, skąd bierze się nasza reakcja. W przypadku pierwszego komunikatu szansa na zaprzestanie biegania i krzyczenia jest jeszcze mniejsza, na dodatek dziecko nie zrozumie źródła frustracji.
Inny przykład. Dziecko ma kiepski humor i od rana wiele razy płakało. Mama postanowiła zrobić kanapki, ale okazały się one nie trafiać w gusta dziecka, które zaczyna płakać pełne rozpaczy. W tej sytuacji zdenerwowana mama może rzucić parę zdań na temat niewdzięczności, marudzenia, jęczenia i przesadzania. Zamiast tego spróbujmy w duchu PbP.
Te kanapki bardzo cię zdenerwowały (1), pewnie masz przez to bardzo zły humor (2), potrzebujesz czegoś, co cię uspokoi (3). Jak mogę Ci pomóc? (4)
Porozumienie bez przemocy to doskonały sposób na stawianie granic. Wyobraźmy sobie, że dziecko prosi nas o kolejną rundkę zabawy w berka, a my jesteśmy zmęczeni po całym dniu.
Chcesz się ze mną bawić (1), ale ja jestem bardzo zmęczona (2), muszę chwilę odpocząć (3).
Porozumienie bez przemocy nie jest sposobem komunikacji przeznaczonym wyłącznie dla dzieci. To doskonały sposób na rozmowę między partnerami, znajomymi z pracy lub dorosłymi dziećmi. Zamiast po raz setny powtarzać „Nikt mi w tym domu nie pomaga!”, można powiedzieć:
Na stole leży nieposkładana sterta prania, a ja jestem bardzo zmęczona. Trzeba się z tym uporać, bo nie będzie gdzie zjeść kolacji. Czy mógłbyś poskładać pranie?
Kiedy mówisz do mnie pączuszku, czuję się zawstydzona i podburza to moje poczucie własnej wartości. Chciałabym, byś inaczej do mnie mówił. Możesz nazywać mnie skarbem?
Jak nakłonić dziecko do sprzątania? >>
Pamiętajcie, stosowanie PbP nie od razu spowoduje diametralne zmiany w Waszej rodzinie. Ale stosowane często i konsekwentnie pozwoli Wam bardziej skupić się na uczuciach i poprawi przepływ informacji. Dzieci uczą się przez naśladowanie i jeżeli od najmłodszych lat będziecie otwarcie mówić o emocjach, również one to będą umieć.
