Świetlica: czy każde dziecko może tam uczęszczać? Jakie są jej zasady?

Choć zasady funkcjonowania świetlicy opisane są w aktach prawnych, dotyczą one raczej kwestii ogólnych. W praktyce to, jak działa świetlica, zależy od dyrekcji szkoły oraz nauczycieli tam pracujących. Kto może korzystać ze świetlicy i jakie tam panują zasady?

Zasady działania świetlicy

Szkoły podstawowe oraz szkoły specjalne mają obowiązek zapewnić zajęcia świetlicowe. Są one bezpłatne, przeznaczone dla dzieci, które muszą przebywać w szkole poza godzinami lekcji ze względu na:

• czas pracy rodziców,
• organizację dojazdu do szkoły,
• inne okoliczności wymagające zapewnienia opieki.

W praktyce oznacza to, że ze świetlicy może skorzystać każde dziecko, które tego potrzebuje. Istnieją jednak pewne ograniczenia, które mogą wpływać na dostępność.

Jeden nauczyciel może mieć pod opieką maksymalnie 25 dzieci lub 5 dzieci niepełnosprawnych. Aby mieć pewność, że te limity nie będą przekraczane, zazwyczaj w szkołach prowadzi się zapisy na początku roku, gdzie można zgłaszać chęć korzystania ze świetlicy. Gdyby dziecko zostało nieoczekiwanie zmuszone do dłuższego pozostania w szkole, ponieważ rodzic miał na przykład problem z dojazdem do szkoły, mogłoby skorzystać ze świetlicy tylko pod warunkiem wolnych miejsc.

Niektóre szkoły wprowadzają ograniczenia i niechętnie przyjmują na świetlicę dzieci od 4. klasy wzwyż – te mogą już bez przeszkód wracać samodzielnie do domu. W przypadku dzieci z klas 1-3 szkoła ma bezwzględny obowiązek wszystkim chętnym zapewnić możliwość korzystania z zajęć na świetlicy.

Świetlica – zasady

Szkolne świetlice mają swoje regulaminy. Aby z nich korzystać, szkoły często wymagają wypełnienia odpowiednich formularzy przez rodziców i zapoznania się z zasadami funkcjonowania. Ze świetlicy ucznia może odebrać jedynie rodzic lub osoba do tego upoważniona. Dzieci starsze, które mogą już samodzielnie wracać do domu, mogą same opuścić świetlicę – często korzystają z niej w oczekiwaniu na jakiś środek transportu.

Czy na świetlicy jest jakiś limit czasu dla dziecka? Nie ma. Uczeń może w niej spędzić 20 minut lub 4 godziny, jeżeli jest taka potrzeba. Może z niej korzystać rano oraz wieczorem. Przepisy nie regulują godzin pracy świetlicy, zazwyczaj jednak dyrekcja stara się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom rodziców.

Zadania domowe na świetlicy

Zgodnie z przepisami w Prawie oświatowym, świetlica ma umożliwiać dzieciom odrabianie zadań domowych. Jest to jednak dość ogólne zalecenie. Niektóre po prostu oferują stoliki w na uboczu, gdzie uczniowie mogą spokojnie się pouczyć. W innych nauczyciele aktywnie pomagają podopiecznym, a w innych wręcz naciskają, by uporać się z wszystkimi zadaniami, zanim uczniowie oddadzą się zabawie lub rodzice ich odbiorą.

Co ciekawe, znane są przypadki, w których wychowawcy zabraniali dzieciom odrabiać zadań na świetlicy. W ich przekonaniu powinni to nadzorować rodzice, w domu, by mieć pogląd na umiejętności dzieci. Oczywiście takie oczekiwania są bezpodstawne i jeżeli uczeń ma możliwość uporania się z pracą domową wcześniej, to jest to lepsze rozwiązanie. A w domu wspólny czas z rodzicem można poświęcić na coś przyjemnego.

Niektórzy rodzice są niezadowoleni z pracy świetlicy, ponieważ nauczyciele nie chcą pomagać dzieciom przy zadaniach, nie motywują ich do odrabiania. W takim przypadku można próbować coś zdziałać – zbiorowe pismo do dyrektora wywoła reakcję, kierownictwo szkoły będzie się musiało jakoś ustosunkować i odpowiedzieć.

Co można robić w świetlicy szkolnej?

Jeżeli przyjrzymy się przepisom, to świetlica szkolna ma za zadanie przede wszystkim:

• rozwijać zainteresowania uczniów,
• zapewniać prawidłowy rozwój fizyczny,
• umożliwiać odrabianie lekcji.

Wskazane jest, by takie miejsce podzielone było na dwie części — jedną przeznaczoną do zabaw, drugą do nauki, która będzie zapewniała ciszę. W zasadzie jednak, myśląc o świetlicy, wcale nie musimy sobie wyobrażać jakiejś sali — zajęcia mogą się odbywać na świeżym powietrzu lub na sali gimnastycznej, o ile jest dwóch wychowawców. Część uczniów może się oddać aktywnościom fizycznym, pozostała część może odrabiać lekcje. W sali natomiast powinny się znaleźć różnego rodzaju gry planszowe, karciane, zręcznościowe, gadżety sportowe, a także pomoce naukowe czy książki tematyczne (poradniki, atlasy).

Skąd się wzięła nazwa “świetlica”?

Określenie wywodzi się z czasów, gdy na dworach i w wiejskich chatach wyodrębniało się osobne pomieszczenie dla uroczystości rodzinnych i spotkań. Był to rodzaj przestronnego salonu, którego głównym celem był relaks i wypoczynek. Nazwa nawiązuje do tego, że pomieszczenie to było pełne światła, jasne.