Czym są zabawki Montessori?

Być może spotkaliście się z określeniem zabawki lub pomoce Montessori. Jakie są przykłady takich zabawek, czym się charakteryzują? Mają za zadanie wspierać założenia metody Montessori (pisaliśmy o tym tutaj >>), czyli pomagać rozwijać w dziecku samodzielność oraz jego wrodzone talenty.

Zabawki Montessori – cechy

W większości są to zabawki wykonane z drewna, mające bardzo oszczędny i stonowany design. Maria Montessori zwykła mawiać, że zabawa jest dla dziecka pracą, dlatego zabawki często nazywane są pomocami i mają przypominać prawdziwe narzędzia. Zaprojektowane są tak, by kłaść nacisk na jedną cechę. Na przykład – zapewne kojarzycie wieżę z krążków różnej wielkości. Zazwyczaj każdy z nich ma inny kolor. Montessoriańska różowa wieża ma krążki w jednym kolorze, by dziecko mogło się skupić wyłącznie na różnicy wynikającej z rozmiaru.

Zabawki te cechują się także brakiem dodatkowych atrakcji jak światło, muzyka czy wibracje. Zabawa nimi odbywa się raczej w ciszy i skupieniu. Dla dzieci w wieku przedszkolnym przewidziane są pomoce, które wyglądają dokładnie tak samo jak narzędzia pracy dorosłych: gadżety kuchenne, narzędzia do majsterkowania, narzędzia ogrodnicze i tym podobne. Ważne jest to, że tymi ,,zabawkami” można naprawdę pracować w ogrodzie lub w kuchni z rodzicem. Założycielka nurtu Montessori zauważyła bowiem, że dzieci są dużo bardziej zainteresowane prawdziwymi narzędziami oraz wykonywaniem takich zadań, jak dorośli. Gdy mają taką możliwość, tradycyjne zabawki często lądują w kącie.

Jak widać z powyższego opisu, zabawki Montessori nie bombardują dziecka bodźcami, a wręcz zaprojektowane są tak, by oddziaływać na konkretny zmysł lub umiejętność. Sensoryka jest tutaj bardzo ważna, dlatego istnieją także zabawki, które pozwalają rozwijać węch lub dotyk.

Korzystanie z tego typu zabawek rozwija u dzieci kreatywność i motorykę. Są dostosowane do wieku, mają różne stopnie trudności i nie wymagają pomocy ze strony dorosłych. Dziecko używając ich, ma szansę zobaczyć swój błąd (na przykład podczas wkładania kształtów do odpowiednich otworów) i samodzielnie go naprawić. Pomoce Montessori wymagają od dziecka skupienia, ale potrafią być bardzo zajmujące. W przypadku przedszkolaków pozwalają też ćwiczyć umiejętności praktyczne, które już za kilka lat mogą być dzieciom naprawdę przydatne.

Zabawki Montessori – przykłady

Dzieci poniżej 1. roku życia:

• karuzele (najpierw kontrastowe),
• drewniane gryzaki,
• krążki (do ćwiczenia motoryki),
• piłeczka Takane,
• pudełko, do którego dziecko wkłada piłeczkę,
• układanki z uchwytem (kształt trzeba dopasować do otworu).

Dzieci w wieku od 1 roku do 3 lat:

• różowa wieża,
• przyrządy kuchenne,
• suszarka do prania,
• miotła,
• narzędzia ogrodnicze (muszą pozwalać na faktyczne wykonanie prac ogrodowych!),
• narzędzia do majsterkowania,
• pojemniki do przesypywania i przelewania,
• brązowe schody,
• zabawki wspierające naukę liczenia.

Dzieci w wieku przedszkolnym:

• klocki z alfabetem,
• sensoryczne litery,
• puzzle z krajów lub kontynentów,
• zabawki ukierunkowane na zainteresowania dziecka.

Różnego rodzaju sklepy mają w swojej ofercie zabawki Montessori, a ich ceny są raczej wysokie. Na szczęście wiele z tych pomocy można wykonać samodzielnie w domu.