ADHD — co to jest? Objawy
Współcześni rodzice mają pewne pojęcie na temat ADHD – w latach 90’ i dwutysięcznych świadomość istnienia tego zaburzenia powoli zaczęła się przebijać do powszechnej świadomości. Jednak nasze wyobrażenie na ten temat może być mylne. Swojego czasu wręcz używało się tej nazwy do opisywania gwałtownych zachowań i co bardziej ruchliwych dzieci w sensie negatywnym. Dziś wiemy już, że to złożone zjawisko, a podstawą jest poprawnie postawiona diagnoza, która pozwoli rodzicom na stworzenie dziecku bezpiecznego i komfortowego środowiska.
ADHD – co to?
ADHD to skrót od anglojęzycznej nazwy oznaczającej attention deficit hyperactivity disorder, co należy tłumaczyć jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Już w samej nazwie znajdziemy wskazówkę, czego się spodziewać po tym zespole. Należy on do grupy zaburzeń neurorozjowych – związanych z układem nerwowym.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem przejawiają hiperaktywność, nadpobudliwość ruchową oraz deficyt uwagi. ADHD dotyczy także dorosłych, choć w ich przypadku będzie to wyglądać nieco inaczej, niż w przypadku dzieci.
ADHD – przyczyny
Nie są znane dokładne przyczyny występowania tego zaburzenia. Wskazuje się na wiele czynników, takich jak: genetyczne, środowiskowe, uszkodzenia centralnego układu nerwowego, niedotlenienie okołoporodowe, zespół FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy), zatrucie metalami ciężkimi i wiele, wiele innych.
ADHD – objawy
Pierwsze objawy ADHD można obserwować w wieku kilku lat, ale z poprawną diagnozą można czekać nawet do 6. roku życia. Wcześniej zachowania, które można klasyfikować jako objawy ADHD, mogą być po prostu efektami skoków rozwojowych. Im starsze dzieci, tym mniej przypadków ADHD w całej populacji – w przypadku młodzieży w wieku wczesnoszkolnym to zaburzenie dotyka około 6% wszystkich dzieci, wraz z wiekiem odsetek ten znacząco spada.
Objawy to między innymi:
- w sferze ruchowej — nieustanne i bezcelowe chodzenie, niemożność pozostawania w bezruchu, podrywanie się z miejsca, wzmożone drobne ruchy kończyn, wrażenie ciągłego pospiechu,
- w sferze poznawczej — trudności w koncentracji, pochopność, pobieżność myślenia, brak wytrwałości w przypadku braku zainteresowania, przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt, brak umiejętności planowania, tak zwany „słomiany zapał” do różnych zajęć,
- w sferze emocjonalnej — impulsywność, wybuchy złości, duża wrażliwość emocjonalna, wzmożona ekspresja uczuć.
Co ciekawe, nie zawsze można obserwować objawy ze wszystkich sfer. Czasami bywa tak, że dziecko przejawia objawy tylko w sferze poznawczej, a więc ma problemy z koncentracją i wytrwałością, jednak ze względu na brak widocznej nadpobudliwości, rodzice nawet nie podejrzewają, że to może być ADHD. Częściej u dziewczynek można obserwować zaburzenia ze sfery poznawczej bez ewidentnych zaburzeń w sferze ruchowej.
ADHD – leczenie
Podstawą leczenia ADHD jest poprawnie postawiona diagnoza – konieczna jest tutaj opinia specjalisty. Dla każdego dziecka przygotowuje się indywidualną terapię, którą można wspomagać farmakologicznie. W większości przypadków z czasem zaburzenie mija, jednak od 30% do 50% zdiagnozowanych przejawia cechy zespołu także w życiu dorosłym.
Bardzo ważna jest tutaj świadomość rodziców. Bez diagnozy można nieumyślnie szufladkować dziecko jako nadpobudliwe, nieumiejące się skoncentrować, znudzone, niesłuchające. Może to prowadzić do konfliktów, zarówno na linii przedszkole/szkoła – rodzic jak i dziecko – rodzic. Maluchy z ADHD wymagają odpowiedniego podejścia, empatii i wyrozumiałości