Kiedy jest koniec dzieciństwa? Obrządki i zwyczaje związane z przejściem w dorosłość
Czym jest dorosłość? Z prawnego punktu widzenia to moment, w którym człowiek staje się pełnoletni. Jednak kulturowo jest to bardzo różnie rozumiane. Nawet w naszej kulturze często o osobie dorosłej mówi się, że jest niedojrzały/niedojrzała, albo ,,duże dziecko”. Bywa i tak, że 16-letnia osoba jest bardziej odpowiedzialna i ma więcej na głowie niż 25-latek. W innych kulturach jako moment osiągnięcia dorosłości czasem przyjmuje się granicę wiekową, a czasami moment, w którym dziecko sprosta pewnej próbie. W przypadku dziewcząt sprawa jest łatwiejsza, ponieważ pierwsza miesiączka w wielu miejscach na świecie jest równoznaczna z dorosłością. W niektórych krajach wciąż normalne jest wydawanie za mąż kilkunastoletnich dziewczynek, ponieważ w świetle rodzimych obyczajów są one już dojrzałe i gotowe na założenie rodziny.
Łagodne rytuały i zwyczaje
Do nieszkodliwych, a nawet przyjemnych, można zaliczyć zwyczaje panujące w kulturach amerykańskich i europejskich. Ludy Ameryki Łacińskiej na 15. urodziny dziewczynki wyprawiają tzw. Quinceañera, które swoje korzenie może mieć w kulturze Majów. Podczas tej imprezy jubilatka oficjalnie staje się dorosłą, ubiera buty na obcasie, tańczy z ojcem i wyrzuca swoją ostatnią lalkę. W USA natomiast bardzo ważne są 16. urodziny, z okazji których wyprawia się ,,sweet sixteen”. Trudno się tu doszukiwać korzeni, jest to po prostu współczesna, huczna impreza, podczas której nastolatkowie dostają nawet samochody – w Ameryce bardzo powszechne jest robienie prawa jazdy w tym właśnie wieku.
W Polsce, podobnie jak w całej Europie, szczególne znaczenie ma osiemnastka. Ten szczególny moment świętuje się hucznie, bardzo często organizując dwie imprezy – dla rodziny oraz dla znajomych. Co ciekawe, 18-letni Amerykanin staje się pełnoprawnym obywatelem, wciąż jednak nie może legalnie pić, na co prawo pozwala dopiero po ukończeniu 21 lat. Podobnie sytuacja wygląda w Japonii – tam dorosłość osiąga się w wieku 20 lat. Szczególne święto dorosłości ,,seijin shiki” odbywa się w styczniu, podczas którego wszyscy 20-latkowie oraz ci, którzy osiągną ten wiek do kwietnia, celebrują ten czas wraz z rodzinami.
Dorosłość według religii
Żydzi obchodzą bar micwę w przypadku 13-letnich chłopców oraz bat micwę u 12-, 13-letnich dziewczynek. Jest to rodzinna impreza o bardzo uroczystym charakterze, z zachowaniem pewnych tradycji. W Islamie nie ma określonej granicy wiekowej, u niektórych ludów, aby zostać uznanym za dorosłego, chłopiec musi udowodnić znajomość Koranu – imam przepytuje go publicznie, a sam zainteresowany powinien szybko i bez zawahania odpowiadać. Dziewczynki stają się dorosłe wraz z pojawieniem się pierwszej miesiączki i od tej pory muszą zakrywać głowę, by nie kusić mężczyzn. W świetle prawa mogą już zostać mężatkami, jednak w wielu krajach rodzice nie wydają córek tak wcześnie. W najbardziej surowym odłamie buddyzmu, aby stać się dojrzałym należy spędzić w klasztorze ponad 3 lata!
Krwawe rytuały
Na szczęście nastąpiła pewna zmiana dziejowa, poprawiła się świadomość ludzka oraz priorytety. Jeszcze całkiem niedawno na całym świecie można było spotkać się z bardzo niebezpiecznymi i potencjalnie śmiertelnymi rytuałami. W plemionach afrykańskich popularna była skaryfikacja, czyli ,,ozdabianie” skóry bliznami. Aby były one bardziej widoczne, do świeżych ran wcierano popiół. Australijscy aborygeni w swoich rytuałach posuwali się do okaleczenia młodzieży i wybijania zębów. W Ameryce Południowej chłopcy musieli udowodnić swoją wartość jako myśliwi i wojownicy. Jednak jedne z najbardziej krwawych zwyczajów należą do Papuasów (lub zamieszkujący Nową Gwineę w Oceanii). Chłopiec stając się dorosły, dostawał nowe imię, które miało podchodzić od… człowieka, którego własnoręcznie zabije. Aby nie doprowadzać do niszczenia własnego plemienia, polowało się na członków innych plemion. W tym przypadku były tylko dwie możliwości: zabij i zostań dorosłym albo zgiń.
